Gmina Kolbuszowa jest gmina miejsko – wiejską, położoną w północnej części województwa podkarpackiego. Powierzchnia gminy wynosi 171 km2, w jej skład wchodzi miasto Kolbuszowa oraz 14 wsi. Zamieszkuje ją 24 951 osób, w tym w mieście – 9 187. Gmina ma charakter rolniczo-przemysłowy. Dominuje przemysł budowlany, meblarski i metalowy.
Kolbuszowa leży nad rzeczką Nil, na skrzyżowaniu szklaków komunikacyjnych, w mniej więcej równej odległości od Rzeszowa, Mielca i Tarnobrzega. Przez teren gminy przebiega droga krajowa nr 9 Radom – Rzeszów – Barwinek.
HISTORIA
Początek osadnictwa na terenie Płaskowyżu Kolbuszowskiego przypada za czasów rządu Kazimierza Wielkiego, czyli XIV-XV w. Król ulokował tutaj kilka pierwszych wiosek takich jak: Borek koło Sędziszowa, Mrowla, Raniżów, Wola Raniżowska. Szybszy rozwój działalności osadniczej przypadający na XV i XVI wiek spowodowany był chęcią zagospodarowania najżyźniejszych terenów Puszczy Sandomierskiej. W tym czasie powstawały nowo lokowane osady: Bratkowice, Cmolas, Dzikowiec, Kolbuszowa, Lipnica, Ocieka, Werynia, Zielonka. Najważniejszymi zajęciami mieszkających tutaj osadników było: łowiectwo, bartnictwo, zbieractwo runa leśnego a także hodowla bydła i trzody. Od XVII w. osadnictwo rozszerzało swe ramy terytorialne o obszary położone niżej – w dolinach rzecznych – na gorszych glebach. XVII i XVIII wiek charakteryzował się szybkim powstawaniem nowych osad, których liczba przekroczyła 30. Szczególnie dobrze rozwijała się wieś Kolbuszowa, która za sprawą władającej nią rodziny Lubomirskich w 1700 roku uzyskała prawa miejskie. Sama jej nawa wywodzi się od nazwiska osadźcy (sołtysa) – Mikołaja Kolbuskiego. Kolbuszowa znajdując się w centralnej części Puszczy Sandomierskiej szybko stała się ośrodkiem administracyjnym i zaopatrzeniowym dla rynku lokalnego. Jej rozwój spowodowany był także napływem ludności żydowskiej, przede wszystkim rzemieślników i kupców, którzy z czasem w swoich rękach skupili cały przemysł folwarczny. Miasto jeszcze w XVIII w. stało się bazą rzemieślniczą skupiającą w cechach: stolarzy, kowali, ślusarzy, siodlarzy, stelmachów i tokarzy. Dużą rolę w gospodarce w dalszym ciągu odgrywało rolnictwo, które stanowiło utrzymanie dla wielu mieszkańców. Na XVIII wiek przypada najdynamiczniejszy rozwój znanych w całym kraju kolbuszowskich mebli artystycznych. Meble te wykonywane przez miejscowych stolarzy były towarem powszechnie cenionym i poszukiwanym. W tym czasie Kolbuszowa osiągnęła swój szczytowy okres rozkwitu znajdując się pod zarządem książęcego rodu Sanguszków.
Po I rozbiorze cały region trafił we władanie austriackie. Utworzono tutaj nową prowincję, której nadano nazwę Królestwo Galicji i Londomerii. Po uzyskaniu przez Galicję autonomii doszło do poważnej reformy administracyjnej i sądowniczej. Na jej mocy powstało w Kolbuszowej starostwo powiatowe, które łączyło urzędy działające dotąd w Kolbuszowej i Sokołowie. Taki stan potrwał aż do wybuchu II wojny światowej, kiedy to niemiecki zaborca zlikwidował powiat kolbuszowski włączając go do powiatu rzeszowskiego.
W latach 70-tych XIX wieku rozpoczęły się znaczne zmiany demograficzne. W szybkim tempie następował przyrost ludności wśród której z czasem zaczął maleć odsetek ludności żydowskiej, jednak jeszcze w 1900 r. utrzymywał się powyżej 50%.
W drugiej połowie XIX w. dało się zauważyć znaczne ożywienie społeczne. Powstawały liczne organizacje i stowarzyszenia mające za cel rozwój kulturalny i społeczny miejscowej ludności m.in. w 1873-74 ochotniczej straży ogniowej, następnie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” a także Towarzystwa Resursy Powiatowej, które skupiało miejscową inteligencję. Towarzystwo to odegrało istotną rolę w kultywowaniu życia umysłowego organizując: koncerty, przedstawienia teatralne, zabawy taneczne, zebrania. Postępował także rozwój edukacji. W 1907 roku Kolbuszowa posiadała dwie sześcioklasowe szkoły ludowe – męską i żeńską a 4 laty później powstało Towarzystwo Szkoły Gimnazjalnej Męskiej. W tym czasie realizowano wiele różnych inwestycji służących zarówno miastu jak i gminie. Znaczne środki pochłaniały inwestycje infrastrukturalne – wytyczano nowe i utwardzano stare ulice, założono oświetlenie uliczne, nadano nowy wygląd kolbuszowskiemu rynkowi, wybudowano kilka studni publicznych. W czasie II wojny światowej w Kolbuszowej istniało getto dla ludności pochodzenia żydowskiego, utworzono także areszt oraz więzienie. W okolicznych wioskach urządzano poligony wojskowe i założono obozy pracy przymusowej, wysiedlając ponad połowę ludności. Rodziło to protesty i chęć do podjęcia walki przeciw okupantowi. W ten sposób zaczęły powstawać grupy podejmujące konspiracyjną walkę z wrogiem (jak choćby: grupa: „Jastrzębia”, „Odwet”, „Jędrusie”, oddziały ZWZ). Przeprowadziły one – aż do czasu wyzwolenia w 1944r. – szereg różnorodnych akcji uderzających w siły okupanta. Wojna pochłonęła ponad połowę mieszkańców Kolbuszowej i wyrządziła ogromne straty materialne, których likwidacja trwała do końca lat 50-tych. Konieczność odbudowy była bodźcem do podejmowania szeregu inicjatyw społecznych. Zaraz po wojnie powstał szpital powiatowy, Gimnazjum oraz Liceum Koedukacyjne. Ważną inwestycją była budowa kolejowego połączenia Kolbuszowej z Rzeszowem oraz Warszawą przez Tarnobrzeg. W 1948r. zelektryfikowano miasto oraz wykonano oświetlenie uliczne. Z czasem powstał szereg fabryk (m.in. Kolbet), szkół i placówek upowszechniania kultury.
Kolejne lata przyniosły dalszy rozwój miasta, dzięki licznym inwestycjom m.in.: gazyfikacja miasta, uruchomienie nowoczesnej oczyszczalni ścieków, rozwój budownictwa mieszkaniowego. Aktywność społeczna przyczyniła się do powstania w 1957r. Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przyrody i Kultury im. J.M. Goslara – dzięki któremu otwarto Muzeum Regionalne. W latach 1964 – 1999 liczba mieszkańców Kolbuszowej wzrosła trzykrotnie. Atrakcją turystyczną Kolbuszowej stał się skansen reprezentujący zabytkowe budownictwo Lasowiaków i Rzeszowiaków. Aktualna zabudowa skansenu liczy ponad 60 obiektów.
Powojenne reformy administracyjne przejściowo spowodowały przywrócenie, przekształcenie a następnie ponowne zniknięcie w 1975r. z map powiatu kolbuszowskiego. Jego przywrócenie – już w nowych granicach – nastąpiło po ostatniej reorganizacji terytorialnej z 1999r., ustalono wtedy także obecne granice gminy.
Stale rozwijana infrastruktura jak również zasoby gospodarcze, potencjał ludzki i zwykła gospodarność mieszkańców sprawiają, że warto zastanowić sie nad inwestowaniem właśnie tutaj.